Kapadokya’yı yalnızca Instagram’da gördüğün balon karelerinden ibaret sanıyorsan gerçekten yanılıyorsun. Bu bölge aslında volkanlarla başlayan, yer altı şehirleriyle devam eden, bugün ise taş oteller ve balonlarla süren upuzun bir hikâye.
Kapadokya Nerede? Haritada Küçük, Hikâyede Kocaman Bir Bölge
Önce en temel sorudan başlayalım: Kapadokya bir şehir değil, bir bölge.
Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesi’nde yer alıyor ve bugünkü idari haritalarla tam bire bir örtüşmese de genel olarak:
-
Nevşehir
-
Kayseri
-
Aksaray
-
Niğde
-
Kırşehir
çevresini kapsayan geniş bir alanı ifade ediyor.
Yani Kapadokya dediğinde sadece Göreme ya da Ürgüp’ü değil, o bölgedeki vadileri, kaya kiliselerini, yer altı şehirlerini, köyleri ve kasabaları da içine alan çok katmanlı bir coğrafyadan bahsediyorsun. Bir nevi açık hava müzesi gibi ama her köşesinde ayrı bir sahne oynayan devasa bir plato.
Kapadokya İsminin Anlamı Ne?
Gelelim merak uyandıran kısma: Kapadokya ne demek?
Bölgenin adının kökeni çok eskiye dayanıyor. En çok kabul gören görüş, ismin eski Persçe’deki “Katpatuka” kelimesinden geldiği ve bu kelimenin de:
“Güzel Atlar Ülkesi”
anlamını taşıdığı yönünde.
Bölge, o dönemlerde güçlü ve dayanıklı atları ile ün salmış. İmparatorlukların orduları için önemli bir at kaynağı olarak görülmüş. Bugün balonlarla ünlü bu topraklar, bir zamanlar adeta bir “at krallığı” gibiydi.
Zamanla ismin telaffuzu değişmiş, önce Cappadocia, sonra Kapadokya halini almış. Yani bu isim, binlerce yıldır ağızdan ağıza dolaşan bir miras gibi.
Kapadokya Nasıl Oluştu?
Kapadokya’nın hikâyesi aslında insanlardan önce volkanlarla başlıyor.
Erciyes, Hasan Dağı ve Güllü Dağ gibi volkanlar milyonlarca yıl önce lav ve kül püskürttü. Bu lav ve küller zaman içinde yumuşak tüf tabakalarına dönüştü. Ardından sahneye yağmur, rüzgâr, akarsular ve zaman girdi. Yumuşak tüfleri yavaş yavaş oyup aşındırdılar.
Sonuç mu?
Bugün peri bacası dediğimiz, sanki bir masal kitabından fırlamış gibi duran o ilginç kaya şekilleri ortaya çıktı.
Özetlemek gerekirse; volkanlar yaptı, doğa şekillendirdi, insanlar içine yerleşti.
Peri bacaları ilk bakışta sadece ilginç kaya oluşumları gibi görünebilir. Ama tarih boyunca insanlar bu kaya kütlelerini:
-
Ev
-
Depo
-
Kilise
-
Manastır
olarak kullanmış. Yumuşak tüf kayalarını oymak kolay olduğu için, Kapadokya adeta “doğal bir inşaat malzemesi” sağlamış. Bugün gezdiğin kaya kiliseler ve oyma odalar, bu pratik zekânın ürünü.
Kapadokya’nın Medeniyetlerin Kesişme Noktası
Kapadokya, konumu nedeniyle tarih boyunca bir geçiş ve kavşak noktası olmuş. Bu topraklardan kimler geçmemiş ki:
-
Hititler
-
Persler
-
Roma İmparatorluğu
-
Bizans
-
Selçuklular
-
Osmanlı
Hepsi bu bölgede iz bırakmış.
Özellikle ilk Hristiyanlık döneminde, Kapadokya çok önemli bir sığınak hâline gelmiş. Baskılardan kaçan Hristiyan topluluklar, kayaları oyarak kiliseler ve manastırlar yapmış, toplu yaşam alanları kurmuş, tehlike anında gizlenmek için yer altı şehirleri inşa etmişler.
Yer Altı Şehirleri Gizemli Bir Dünya
Kapadokya’nın en büyüleyici özelliklerinden biri de, sadece “yukarıda” değil yerin altında da bambaşka bir dünyanın olması. Derinkuyu, Kaymaklı gibi yer altı şehirlerinde:
-
Kat kat odalar
-
Tüneller
-
Havalandırma delikleri
-
Toplanma alanları
bulunuyor. Düşünsene; düşman saldırıları sırasında insanlar günlerce, hatta aylarca yerin altında yaşamış. Bugün gezerken hayranlıkla baktığın bu yapılar, aslında birer hayatta kalma stratejisinin ürünü.
Günümüzde Kapadokya: Balonlar, Taş Oteller ve Sonsuz Manzaralar
Bugün Kapadokya, dünyanın dört bir yanından misafir ağırlayan Türkiye’nin en özel turistik bölgelerinden biri. Burada:
-
Gün doğumunda sıcak hava balon turuna çıkabilir,
-
Taş odalı butik otellerde konaklayabilir,
-
Vadilerde yürüyüş yapıp gün batımını izleyebilir,
-
Kaya kiliseleri ve fresklerle dolu manastırlarda tarihle baş başa kalabilirsin.
Her köşesinde ayrı bir manzara, her adımında farklı bir çağ var gibi. Bir gününü gökyüzüne, bir gününü yer altına, bir gününü de vadilere ayırmak bile yetmeyebilir.
